Trải dọc chiều dài đất nước, từ Bắc vô Nam, nơi đâu cũng có những món ngon địa phương được nâng lên tầm đặc sản
Tây Bắc Bộ
Lên Tây Bắc, trên con đường chinh phục núi đồi trùng điệp, qua Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, phong vị Thái sẽ níu chân bạn bằng thua nau, pa pính hay lam nhọ có từ ngàn đời. Lam là nướng, nhọ là nhừ. Tảng thịt trâu, hoặc bò, nướng trên than hồng cho thật chín rồi thái mỏng ngang thớ, trộn với các thứ gia vị: Mắc khén, ớt, tỏi, gừng và rau bí, quả bí non, quả cà rừng… tất cả cho vào ống tre nướng chín, sau đó lấy que chọc cho nhuyễn, lại nướng ống tre lần nữa cho chín nhừ. Hãy thử một lần lên Tây Bắc vào Tết này, ngồi quanh bếp lửa nhâm nhi rượu cần, cơm lam, xắn từng miếng lam nhọ mềm nhừ, ngọt đậm để cảm nhận hương vị dân tộc giữa vùng cao.
Đông Bắc Bộ
Tạm biệt hương vị Thái vùng Tây Bắc, tới Cao Bằng, Lạng Sơn vào xuân này, trong tiết trời se lạnh, một bát coóng phù nóng hổi, có vị thơm ngọt của mật mía, vị cay nồng của gừng, vị bùi bùi của lạc sẽ làm bạn nhớ mãi. Theo tiếng Tày, Nùng, coóng phù (thoóng phù) có nghĩa là bánh trôi nhưng không hề giống với bánh trôi dưới xuôi. Nhân bánh coóng phù khi thì được làm bằng lạc rang giã nhỏ rồi nấu với nước đường đỏ; có khi lại làm bằng đỗ xanh đã đồ chín, trộn lẫn với đường kính. Nước đun bánh cũng phải là nước đường, đun sôi, đợi sủi tăm rồi mới thả bánh vào. Theo kinh nghiệm làm bánh coóng phù của người Tày, để có hương vị đặc trưng thì nước chan bánh phải được làm từ mật mía, pha sao cho vừa có đủ độ ngọt, vừa có độ sánh. Quả thực, món bánh trôi của người Tày có cách làm cầu kỳ hơn, hương vị cũng rất đặc trưng với dư địa của vùng núi.
Bánh trôi của người Tày
Đồng bằng sông Hồng
Khám phá tinh hoa ẩm thực ba miền
Hà Nội- tinh hoa ẩm thực đất Bắc với những thức quà ngon, thanh nhẹ mà tinh tế: cốm làng Vòng, bún thang, chả cá Lã Vọng nức tiếng…dường như đã không còn xa lạ với mỗi chúng ta. Nhưng có lẽ cũng chưa nhiều người được thưởng thức cuốn diếp (cuốn bỗng phố cổ)- món ngon Hà Nội có nguy cơ bị thất truyền. Nhìn qua, cuốn diếp trông tươi nõn như lộc non ngày Tết: lọn bún trắng nhỏ, miếng thịt xíu viền hồng bắt mắt, con tôm rang đỏ rực, tất cả cuộn vào nhau, buộc ngang lưng bằng lá hành trần xanh sẫm và không thể thiếu bỗng nếp chưng- linh hồn của cuốn diếp. Hài hòa, thơm dịu, thanh mát là những gì có thể cảm nhận rõ rệt khi thưởng thức món ngon một thời vang bóng của người Hà Nội xưa. Hiện ở Hà Nội chỉ còn một quán hàng vẫn còn giữ nghề gia truyền bán cuốn bỗng phố cổ.
Bắc Trung Bộ
Văn hóa ẩm thực Huế là sự giao thoa văn hóa Việt- Chăm, cả những tác động của văn hóa ẩm thực của phương Bắc, phương Nam trong quá trình di dân của lịch sử. Trái vả là thứ trái đặc biệt của người Chăm và chỉ được trồng ở đất Huế. Trái vả đã đi vào văn hóa ẩm thực Việt qua món ăn đặc biệt Huế: gỏi vả. Gỏi vả có vị béo bùi của vả, chút dai dai mà ngọt lịm của tôm sú, của thịt, một chút chua chua ngọt ngọt, cay cay của nước mắm chanh ớt quyện lẫn và cả mùi thơm lừng của lớp mè rang, hành, tỏi phi. Ngoài các món như: tôm chua thịt phay, nem bò lụi, chả tôm…được chế biến tỉ mỉ cầu kỳ, gỏi vả là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tết cổ truyền của người Huế và mang một nét đặc trưng chỉ có ở Huế.
Nam Trung Bộ
Dông là món đặc sản của vùng đất Phú Yên, Bình Thuận… Đến Phan Thiết mà chưa ăn dông thì coi như chưa đến. Con dông chỉ bé bằng ngón chân cái, có hình dáng giống con kỳ nhông. Dù là bò sát được mệnh danh là “vua đồi cát” nhưng thịt dông khá săn, mềm ngọt, có thể chế biến thành nhiều món ngon như: dông nướng muối ớt, chả dông, gỏi dông…Tết này khi đến với Phú Yên đầy nắng và gió, rất có thể bạn sẽ được thưởng thức chả dông giòn rụm- món ăn nổi tiếng của Phú Yên. Thịt dông xay nhuyễn cùng với các loại gia vị: tiêu, ớt, hành, tỏi, mộc nhĩ, miến…, cuốn lại bằng bánh tráng mỏng, đem chiên chín vàng. Khi ăn chấm nước chấm chua ngọt và thưởng thức. Thỉnh thoảng cắn thêm trái ớt hiểm, tép tỏi đảo Lý Sơn cảm giác mới hấp dẫn làm sao.
Tây Nam Bộ
Ở Đồng Tháp Mười, cứ vào mùa lũ rút, dân “sành” ăn thường bắt ốc lác để dành bằng cách treo trên giàn bếp chờ tới những ngày Tết mới dùng đến. Ốc bắt được đem về rửa sạch, đựng trong giỏ đan bằng tre rồi đem treo chỗ cao trên giàn bếp. Ốc lác treo giàn bếp để lâu 4-5 tháng vẫn sống thậm chí còn béo mập vì hàng ngày khi nấu cơm khói xông vào giỏ đựng ốc, ốc sẽ ngửi khói xông lên. Thường đến Tết nguyên đán hàng năm, người người nhà nhà lại rửa sạch hết bụi bặm, để ốc vào một nắp có chứa sẵn nước pha trứng gà cho ốc uống, dần dần ốc sẽ há miệng. Khoảng 20 phút khi ốc đã uống hết nước, cho ốc vào nồi luộc chung với sả, muối. Thưởng thức món ốc lác treo giàn bếp phải từ từ, thịt ốc vừa mềm vừa mập, vừa ngọt, vừa cay của vị ớt lại thơm nồng của sả, chấm cùng nước mắm sả ớt nữa thật quá chuẩn vị.Ai đã từng thử món ốc treo giàn bếp sẽ nhớ mãi hương vị đặc trưng của nó.
Đông Nam Bộ
Đuông là một món ăn dân dã nhưng hiện nay khá hiếm và đắt tiền. Đuông chà là, đuông dừa, đuông đất, đuông mía là những sản vật đặc biệt của đất rừng phương Nam. Đuông được chế biến thành rất nhiều món: đuông nướng, đuông tẩm bột chiên, đuông lăn nước mắm thậm chí ăn sống. Đi thăm thú miền Nam dịp Tết này, nếu may mắn mỉm cười, rất có thể bạn sẽ được thưởng thức đặc sản “ăn là ghiền” này. Dù chế biến theo kiểu gì thì thịt đuông vẫn giữ được hương vị thơm lừng béo ngậy, tuy dân dã nhưng sơn hào hải vị khó sánh kịp.
